(PetroTimes) - Từ khi Liên bang Xô viết tan rã, phương Tây không còn coi quân đội Nga là một mối đe dọa với họ, dù rằng trên nguyên tắc Nga vẫn sở hữu kho vũ khí hạt nhân. Nhưng từ khi xảy ra vụ khủng hoảng Ukraina, người ta mới nhận ra rằng quân đội Nga hiện nay không như đã tưởng.
Các tên lửa Iskander của Nga đã được đưa đến Kaliningrad
Từ 10 năm gần đây, Nga cố gắng phát triển một lực lượng quốc phòng hiện đại về mặt tổ chức cũng như trang bị. Chủ trương này nằm trong mục tiêu chính trị của Tổng thống Vladimir Putin tìm cách khơi dậy tinh thần dân tộc cùng niềm tự hào về vinh quang quá khứ của nước Nga. Vì vậy, xét trên nhiều phương diện, đường lối cô lập nước Nga do vụ Ukraina của phương Tây có lẽ không là khôn ngoan và đem đến kết quả tốt.
Vả lại, hai rủi ro ngoài tầm kiểm soát có thể bất ngờ xảy đến. Thứ nhất, cho dù không chiến tranh lớn, vẫn rất dễ có những va chạm ngoài ý muốn nếu cả hai phía không thể hiện một mức độ kiềm chế cần thiết. Thứ hai, trong tình thế chính trị của nước Nga, Tổng thống Putin khó có thể chấp nhận sự lùi bước nào.
Một loạt các biện pháp trừng phạt Nga do Mỹ và EU đưa ra trong năm 2014 nhắm vào một số giới chức, hoạt động ngân hàng, ngành năng lượng và công nghệ quốc phòng, thêm vào đó tình hình dầu lửa mất giá, quả thật đã đưa nền kinh tế Nga đi gần tới khủng hoảng. Nhưng điều ấy hầu như không có tác động gì đối với tham vọng hiện đại hóa quân đội của Tổng thống Vladimir Putin.
Trong năm qua, hầu hết các khu vực của nền kinh tế Nga đều bị cắt giảm ngân sách ít nhất 10% vì tình hình suy thoái. Nhưng ngân sách quốc phòng vẫn tăng 33%, lên tới 3,5 nghìn tỷ rubles, khoảng 50 tỷ USD. Tổng thống Putin như thể chứng tỏ sẵn sàng đương đầu với thách thức của phương Tây trong vụ Ukraina.
Triết lý quân sự Nga mà Tổng thống Nga đã nói đến trong một hội nghị của các tướng lĩnh hồi tháng 12 năm ngoái cho rằng NATO là mối đe dọa chính, và Nga cần phải có giải pháp đối phó với việc liên minh này tìm cách xen lấn vào khu vực ảnh hưởng của mình.
Thái độ của NATO cũng không thụ động và đưa ra những quyết định răn đe tương ứng. Sau hội nghị các bộ trưởng quốc phòng họp tại Brussels, Bỉ, hôm 5/2, Tổng thư ký NATO, Jens Stoltenberg, tuyên bố: “Chúng tôi đã chắc chắn rằng có đủ lực lượng đúng chỗ và đúng lúc” để “bảo vệ tất cả các nước thành viên chống bất cứ đe dọa nào đến từ phương Đông hay phương Nam”.
Theo lời ông Stoltenberg, lực lượng gọi là giáng trả (Response Force) của NATO sẽ từ 13.000 quân tăng lên 30.000. Lực lượng phản ứng nhanh mới thành lập có thể triển khai nội trong vòng 48 giờ. Cốt lõi của lực lượng là một đơn vị thường trực cấp lữ đoàn bộ binh được tiếp trợ bằng những đơn vị không vận và hải vận triển khai đầy đủ trong vòng một tuần lễ. 6 nước Anh, Pháp, Đức, Ý, Ba Lan, Tây Ban Nha tình nguyện luân phiên cung cấp quân cho đơn vị cốt lõi. Mỹ đã có kế hoạch yểm trợ, không phải với quân đội chiến đấu, mà bằng công tác không vận, tình báo và thám thính.
28 quốc gia thành viên NATO cũng lập ra 6 trung tâm chỉ huy hành quân ở thủ đô 6 nước Đông Âu. Tổng thư ký NATO khẳng định rằng những biện pháp này thuần túy vì mục đích tự vệ và chỉ được thực thi tùy theo hành động tương ứng của Nga.
Trong vụ khủng hoảng Ukraina, lần đầu tiên điện Kremlin chứng minh khả năng thi hành được một hình thức chiến tranh mà các chuyên gia quân sự gọi là “hỗn hợp” (hybrid), sử dụng lực lượng chính quy nhưng phủ nhận sự hiện diện, đồng thời với các áp lực chính trị kinh tế.
Ukraina đã quá vội vàng trong ý muốn ngả về phương Tây, thoát ra khỏi vòng ảnh hưởng của Nga và xem thường phản ứng từ điện Kremlin. Nhưng chính Mỹ và EU cũng không đánh giá đúng mức phản ứng của Nga.
Theo kế hoạch dự trù từ 2011 đến 2020, Nga sẽ chi 20 nghìn tỷ rubles (gần 300 tỷ USD) để mua vũ khí mới thay thế những loại cũ từ thời Liên Xô. Chương trình này có thể gặp khó khăn vì ngân sách do tác dụng của những biện pháp cấm vận và dầu lửa, nguồn lợi xuất khẩu quan trọng nhất, xuống giá. Tuy vậy, người ta tin rằng tham vọng của ông Putin muốn phát triển lực lượng quốc phòng Nga trở lại vị trí cường quốc quân sự hàng đầu thế giới sẽ vẫn được đẩy mạnh.
Năm ngoái, quân đội Nga nhận được một số vũ khí mới nhiều nhất kể từ đầu thập niên 1990, bao gồm tên lửa, máy bay chiến đấu, trực thăng, thiết giáp cùng nhiều loại vũ khí cộng đồng cũng như cá nhân khác.
Lực lượng tên lửa chiến lược trong năm 2014 nhận được 38 tên lửa đạn đạo liên lục địa và năm nay sẽ thêm 50, thay thế các tên lửa sản xuất từ thời Liên Xô, hầu hết đã hết hạn sử dụng. Các giới chức quốc phòng Nga nói rằng kiểu ICBM mới này có khả năng vượt qua tất cả mọi hệ thống phòng thủ.
Sau một loạt thử nghiệm thất bại, hải quân Nga đến nay đã hoàn thiện được tên lửa liên lục địa Bulava phóng từ tàu ngầm. Sang năm nay, Nga sẽ có thêm một tàu ngầm hạt nhân trang bị tên lửa Bulava gia tăng cho con số 2 chiếc hiện hữu và dự trù sẽ thêm 5 chiếc nữa trong thập niên này.
Các trung đoàn tên lửa được trang bị thêm rất nhiều tên lửa chiến thuật Iskander, mang đầu đạn quy ước hay đầu đạn hạt nhân, loại mới với độ chính xác rất cao. Rất khó phòng thủ chống tên lửa Iskander đặt trên xe di động có khả năng tấn công nhanh. Cuối năm ngoái, trong một cuộc tập trận lớn, các tên lửa Iskander đã được đưa đến Kaliningrad, một lãnh thổ ngoại vi thuộc Nga nằm bên bờ biển Baltic lọt giữa Ba Lan và Lithuania. Hành động này được xem như một biểu dương mang tính răn đe hai quốc gia Đông Âu thành viên NATO, và các tên lửa được rút đi sau cuộc tập trận.
Cũng trong năm ngoái, không quân Nga nhận được hơn 250 máy bay chiến đấu mới kể cả các loại mới như Sukhoi Su-34 và trực thăng tấn công Mi-28, với kế hoạch sẽ sản xuất và đưa vào sử dụng 200 chiếc nữa trong năm nay.
Nga cũng đã mở lại các phi vụ tuần thám thường xuyên của máy bay Tu-95 trên không phận Bắc Băng Dương cũng như cả Thái Bình Dương và Đại Tây Dương xuống tới gần vịnh Mexico. Tupolev Tu-95 là máy bay oanh tạc chiến lược tầm xa với tất cả các tính năng tương đương Boeing B-52 của Mỹ. Đây là kiểu máy bay duy nhất trên thế giới sử dụng động cơ cánh quạt bán phản lực có cánh xuôi về phía sau, và cũng là máy bay quân sự được sử dụng lâu năm nhất do Liên Xô chế tạo từ 1952, cùng thời với B-52.
Bằng tất cả các hoạt động, từ mở lại những căn cứ quân sự thời Liên Xô trước đây đã bị hủy bỏ, cho đến việc tổ chức nhiều cuộc tập trận quy mô gần biên giới, quân đội Nga chứng tỏ đã được chuẩn bị trong tư thế sẵn sàng chiến đấu và Điện Kremlin chấp nhận thách thức về mặt quân sự của phương Tây.
Nh.Thạch (tổng hợp)
