Phóng viên đã bám sát trên những đoạn đường trọng điểm ở Nghệ An. Chỉ trong thời gian từ ngày 14 - 21.9, hàng loạt sai phạm của cảnh sát giao thông (CSGT) trên QL1A, QL7, QL15 tại tỉnh Nghệ An bị phơi bày. CSGT đã ra đường, mặc sắc phục, đi xe công vụ nhưng không phải làm nhiệm vụ. Đằng sau nụ cười méo xệch tội nghiệp của cánh lái xe khi mở cửa trình “giấy tờ” với CSGT, là cả mớ bức xúc, cay đắng…
Suốt quá trình làm nhiệm vụ, CSGT kiểm tra giấy tờ của lái xe xuất trình chớp nhoáng, không cần nhìn (ảnh chụp lúc 16h34 ngày 14.9 trên QL1A đoạn qua xã Quỳnh Giang, huyện Quỳnh Lưu).
Bài 1:Kiểm tra “cái gì” trong chớp mắt?
Họ “kiểm tra” giấy tờ mà không cần nhìn, trả lại cho người xuất trình trong vòng 5 giây cũng như yêu cầu dừng xe nhưng không chào hỏi theo quy định và để lọt hầu như toàn bộ những xe quá tải… Đó là thực tế tại CSGT 1.5 thuộc Phòng CSGT tỉnh Nghệ An trên QL1A đoạn qua xã Diễn Hồng, huyện Quỳnh Lưu.
“Tìm đọc báo Lao Động sẽ hiểu”
Chiều 14.9, chúng tôi leo lên một chiếc xe tải nhỏ mang BKS 37C... của lái xe L, chở ximăng từ phía bắc hướng vào Vinh trên QL1A. 15h25, đến địa phận xã Diễn Hồng (huyện Diễn Châu), lái xe phanh gấp, ngoặt vào một đường nhỏ để núp vì nhận được “tín hiệu” của một xe chạy ngược chiều với thông tin: “Có CSGT!”. Phía trước, ngay làn đường bên phải, 3 CSGT đi trên xe môtô 37A-8888 liên tục dừng đủ loại xe để kiểm tra. Chọn được vị trí để quan sát lúc nào CSGT rời chỗ, anh L phân trần: “Còn một đoạn là đến nơi, nếu chạy qua bị dừng xe thì phải “làm luật”. Xe này chở được ít, không lời lãi bao nhiêu, nộp nữa thì lỗ”.
Tài xế xe ôtô tải ngoại tỉnh ôm CSGT sau khi được trả lại giấy tờ chưa đầy 5 giây (ảnh chụp từ clip lúc 9h17 ngày 15.9 trên QL1A đoạn qua huyện Diễn Châu).
Chỉ có những xe ngoại tỉnh, xe tải nhỏ mới bị dừng lại. Còn xe chở đá, đất tràn thùng thì thản nhiên không bị “sờ gáy” (ảnh chụp từ clip vào chiều 14.9 trên QL1A đoạn qua xã Quỳnh Giang, huyện Quỳnh Lưu).
15h29, xe ôtô tải mang BKS 37C-104… bị tổ CSGT ra tín hiệu dừng xe. Tài xế đỗ xe cách đó chừng 5 mét rồi bước xuống xe. Một CSGT ra hiệu lui vào phía đuôi xe, tài xế chấp hành trình giấy tờ. Vị CSGT cầm lấy, không nhìn vào giấy tờ để kiểm tra, 5 giây sau đưa lại cho tài xế, xe này được lên đường ngay sau đó.
15h43, xe ôtô tải chở đá tràn thùng mang BKS 37C-011… chạy qua chốt CSGT, nhưng không bị CSGT ra tín hiệu dừng xe. Chúng tôi hỏi anh L đang ngồi “run” bên cạnh: “Sao xe đó chở nhiều, CSGT lại không dừng?”. “Anh không đọc báo à? Lên gút-gồ (google) tìm bài “Những nhà xe không bị sờ gáy” ở báo Lao Động sẽ hiểu ngay”. (Trước đó, báo Lao Động đã khởi đăng loạt bài điều tra “Xe vua” vượt mặt cơ quan chức năng ở Nghệ An).
15h43, xe ôtô tải BKS 73C-063… chở đất tràn thùng cũng ung dung vượt chốt CSGT mà không gặp trở ngại gì. Đến 15h56, chúng tôi chia tay tài xế L, chốt CSGT đã di chuyển ra hướng bắc nên anh có thể chở mấy tấn ximăng về nhà mà không lo lỗ. 16h28, chốt CSGT trên dừng xe tại địa phận xã Quỳnh Giang, huyện Quỳnh Lưu. Đến 16h30, xe ôtô tải chở một lượng lớn gỗ tràm mang BKS 37N-60... bị dừng kiểm tra, lái xe xuất trình giấy tờ chưa đến 5 giây đã nhận lại từ tay CSGT, lên đường ngay.
16h32, lại một xe chở đá tràn thùng mang BKS 37C-005... qua chốt CSGT mà không bị dừng kiểm tra. 16h34, một xe bán tải loại nhỏ trông rất thê thảm chạy hướng Bắc-Nam bị tuýt còi, tài xế ép xe vào lề đường cách chốt khoảng 30 mét. Mở cửa xe, tài xế chạy rất nhanh cầm theo trên tay một vật màu vàng đến đưa cho vị CSGT. Sau khi mở vật màu vàng ra “kiểm tra”, CSGT không trả lại cho tài xế mà cầm ở tay, tài xế chạy trở về xe, lái đi thẳng.
16h39, xe tải mang BKS 37C-125… có thùng rất lớn, che bạt chạy hướng Nam-Bắc dừng ở chốt. Cùng lúc 1 ôtô cũng dừng ngay phía sau, một CSGT di chuyển từ bên phải đường đến đầu xe tải, nhận một lúc giấy tờ của 2 xe để kiểm tra. Sau cái quay người, mắt không nhìn giấy tờ, CSGT nhanh chóng trả lại cho hai tài xế. Lúc này, cách chốt CSGT khoảng 200 mét, có đến 5 ôtô quá tải của người địa phương chở gỗ, ximăng, cát… tấp vào cây xăng bên QL1A. Rít hết hơi thuốc lào, người đàn ông chừng 50 tuổi - làm nghề chở cát xây dựng - cau có: ““Làm luật” thì không có cơm ăn. Không làm trốn mãi cũng không được, trước sau gì cũng bị CSGT lập biên bản”.
Hỏi: “Nãy giờ có thấy ai “làm luật” đâu, CSGT chỉ kiểm tra chưa đầy 5 giây là cho đi đấy?”. Vị tài xế gắt lên kèm lời chửi tục: “M... kiếp, kiểm tra gì mà không cần nhìn giấy tờ. Chỉ moi “ruột” trong giấy tờ là nhanh như chớp. Có khi, tao còn không biết là đã lấy, tưởng nó quên”. Cứ như thế, hết xe này đến xe khác bị dừng lại, kiểm tra trong chớp mắt rồi lại được lên đường mà chẳng có xe nào bị lập biên bản vi phạm. Đến 16h48, chốt CSGT này di chuyển về hướng Vinh.
Một CSGT, một chốt kiểm tra!
Ngày 15.9, chúng tôi lại kín đáo theo chân các chốt CSGT đang làm nhiệm vụ trên QL1A. Và cũng lần đầu tiên, chúng tôi trông thấy một CSGT cầm gậy dừng xe để kiểm tra. Địa điểm dừng xe lần này thuộc địa phận huyện Diễn Châu, ở đoạn đường đang thi công đầy bụi và bằng phẳng. Đúng 9h, một ôtô mang BKS ...C-013.32 chạy hướng Bắc-Nam dừng lại. Sau khi xuất trình giấy tờ cho vị CSGT một mình một chốt này, tài xế nhận lại ngay giấy tờ xe trong 5 giây, nhận kèm một gậy đánh nhẹ vào mông, rồi điều khiển xe tiếp tục lưu thông.
Đến 9h13, xuất hiện xe CSGT mang BKS 37A-6888 cùng hai CSGT di chuyển đến vị trí chốt đã nói ở trên. Sau đó, có trên 5 ôtô tải bị dừng lại kiểm tra, khoảng 3 xe bị lập biên bản và dừng lại khá lâu bên lề đường. 9h16, ôtô BKS 77C-054… chạy hướng Nam-Bắc nhận tín hiệu dừng lại của chốt CSGT. Tài xế nhanh chóng mở cửa bước xuống xe xuất trình giấy tờ, vừa chạm tay vào giấy tờ chưa đầy 5 giây, CSGT cũng không nhìn mà đã trả lại cho tài xế. Có lẽ “xúc động” quá, người tài xế điều khiển xe ngoại tỉnh này cười tươi như hoa rồi ôm chầm lấy vị CSGT một cái rất thân thiết. Chúng tôi bắt gặp nụ cười vụt tắt trên gương mặt tài xế và trở nên cau có sau khi lên xe, sập cửa.
9h24, tiếp tục một ôtô ngoại tỉnh mang BKS 77H-793… hướng Bắc-Nam. Đang đứng ở phía trái đường, một CSGT tuýt còi, vung gậy rồi di chuyển sang chiếc xe vừa đỗ. Tài xế bước xuống xe, lóng ngóng chạy ngược về phía đuôi xe, rồi đi vòng đến hông xe, một CSGT đã đứng đợi ở đó. Do góc nhìn, có thể thấy vị CSGT “rút ruột” một “cái gì đó” ở trong giấy tờ tài xế vừa đưa rồi trả lại ngay mà không cần kiểm tra.
9h28, ra hiệu lệnh dừng ôtô mang BKS 49C-039... hướng Nam-Bắc, kiểm tra qua loa vài giây, xe lại được lên đường. Đến 9h36, ôtô 98C-013... hướng Bắc-Nam, tài xế dừng xe theo hiệu lệnh rồi di chuyển đến đuôi xe để CSGT kiểm tra giấy tờ. Lần này, CSGT cũng chỉ “đọc” giấy tờ bằng tay, mắt chỉ để quan sát xem có xe nào sắp đến rồi ngay lập tức trả lại cho tài xế. Xe tải lại lên đường, lúc này chốt CSGT mới nhận ra bên kia đường tàu có người lạ mặt đang ngồi vất vưởng liền lên xe đảo đi nơi khác - lúc đó là 9h36.
9h41, cũng chốt CSGT này dừng xe tại địa điểm cũ trên địa bàn xã Diễn Hồng. Hình ảnh dừng xe để kiểm tra lặp lại như những lần trước. Có 4 xe chở vật liệu của người địa phương tấp vào vị trí chúng tôi đang đứng. Một tài xế tên Th lắc đầu: “Xe mang biển số ngoại tỉnh như tụi em, bị dừng xe là “làm luật” cái cho nhanh gọn mà đi. Chứ dây dưa thì nộp phạt này nọ mất thời gian lắm”.
Hỏi: “Thế xe trong tỉnh thì sao?”. “Quen biết thì thôi, còn không là phải “theo luật” - Th nói. Nhưng chúng tôi thấy có nhiều xe lớn, trong tỉnh lại bị lập biên bản? Th nói: “Có khi CSGT lại xin tài xế cái biên bản. Mỗi ca trực CSGT phải có mấy biên bản về lỗi vi phạm. Nên họ xin thẳng là cho lập cái biên bản nhè nhẹ để đủ chỉ tiêu. Vì thế có nhiều xe vừa đi kiểm định về, lại phải chịu lập biên bản những lỗi như bóng đèn, gương chiếu hậu. Cái này tôi bị nhiều rồi”.
Đang nói, Th phanh xe gấp rồi tấp vào lề đường, một xe ngược chiều nháy đèn, chỉ tay lên trời báo hiệu có CSGT phía trước. Chúng tôi xuống xe sau tiếng thở dài não ruột của lái xe Th. Chỉ lát nữa thôi, Th lại dừng xe với “giấy tờ” trên tay kèm nụ cười thật tươi đến trình giấy…
Điều 16. Nội dung kiểm soát
1. Thực hiện việc kiểm soát người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ; xử lý vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ đối với người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ, gồm các nội dung sau:
a) Kiểm soát các giấy tờ có liên quan đến người và phương tiện, gồm: Giấy phép lái xe; giấy chứng nhận đăng ký xe; sổ chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện cơ giới đường bộ và giấy tờ khác có liên quan đến người, phương tiện, hoạt động vận tải. Khi kiểm soát phải đối chiếu giữa các giấy tờ với nhau và thực tế phương tiện về biển số, nhãn hiệu, loại phương tiện, trọng tải, màu sơn. Trường hợp cần thiết phải kiểm soát, đối chiếu với số máy, số khung của phương tiện;
b) Kiểm soát các điều kiện tham gia giao thông của phương tiện
- Kiểm soát điều kiện an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ;
- Kiểm soát biển số phía trước, phía sau, đèn chiếu sáng (chiếu xa, chiếu gần), đèn xinhan, gạt nước, gương chiếu hậu, đèn báo hãm, đèn hậu, đèn soi biển số, đèn lùi;
- Kiểm soát và đánh giá về tình trạng kỹ thuật hệ thống lái, các đòn ba dọc, ba ngang, khớp nối; hệ thống phanh, các đường ống dẫn dầu hoặc dẫn hơi của hệ thống phanh;…
c) Kiểm soát hoạt động vận tải đường bộ
- Kiểm soát quy cách, kích thước hàng hóa, đồ vật chuyên chở (dài, rộng, cao), chủng loại, trọng lượng hàng hoá hoặc số người trên phương tiện so với nội dung quy định tại các loại giấy tờ, tính hợp pháp của hàng hóa và các biện pháp bảo đảm an toàn;
- Trường hợp có căn cứ cho rằng trong phương tiện vận tải, đồ vật và người tham gia giao thông có cất giấu tang vật, tài liệu, phương tiện vi phạm hành chính thì được khám phương tiện vận tải, đồ vật và khám người theo thủ tục hành chính; khi tiến hành khám phải thực hiện đúng các quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
(Lược trích mục 1 - Điều 16 - Thông tư 65/2012/TT-BCA về Quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm soát của Cảnh sát giao thông đường bộ
|
Theo LÂM HƯNG THƠ - HỒNG TRIỀU/laodong.com.vn